Το δίκιο του ισχυρού είναι μια νέα πραγματικότητα, η οποία δεν διέπει μόνο τις εργασιακές ή και τις διακρατικές σχέσεις. Πλέον οι οικονομικά ισχυροί της Γης, είτε κρατικές οντότητες είτε μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι, αποκτούν τη γη των αδυνάτων, δηλαδή των φτωχών κρατών. Τα κίνητρα ποικίλλουν: Για τις χώρες που πρωτοστατούν σε αυτήν τη νέα μορφή αποικιοκρατίας, το ζητούμενο είναι η πρόσβαση σε μεγαλύτερες ποσότητες τροφίμων και πρώτων υλών. Για τους επιχειρηματικούς ομίλους, το κέρδος αποτελεί το πιο ελκυστικό δέλεαρ.
Πρόκειται για εξέλιξη που, όπως προειδοποιεί ο ΟΗΕ, εάν συνεχιστεί, δεν αλλάζει μόνον τον γεωπολιτικό χάρτη, αλλά μεσοπρόθεσμα οι φτωχές χώρες θα αντιμετωπίσουν σοβαρό επισιτιστικό πρόβλημα και κοινωνικές και πολιτικές αναταραχές.
Μάλιστα, το Διεθνές Ινστιτούτο Έρευνας της Πολιτικής των Τροφίμων (IFPRI) ονομάζει αυτήν τη νέα τακτική «αγροτο-ιμπεριαλισμό». Η τάση αυτή παρατηρείται από το 2007-8 με την κρίση στις τιμές των τροφίμων. Τότε για πρώτη φορά άρχισε η αγορά τεράστιων εκτάσεων καλλιεργημένης γης στις αναπτυσσόμενες χώρες. Το 2010 οι εκτάσεις αυτές άγγιξαν τα 650.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, σύμφωνα με έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας. Πρόκειται για τεράστια έκταση, μεγαλύτερη από τις εκτάσεις που διαθέτουν οι ΗΠΑ για την καλλιέργεια καλαμποκιού και σταριού. Σύμφωνα με το IFPRI, οι αγοραστές δεν είναι μόνον κράτη, αλλά και οικονομικοί όμιλοι και hedge funds.
Οι πιο δραστήριοι σε αυτές τις αγορές είναι, εκτός της Κίνας, οι χώρες του Περσικού Κόλπου, η Ινδία, η Ν. Κορέα και η Σ. Αραβία. Όμως και η Ε.Ε. ή μάλλον μεμονωμένες ευρωπαϊκές χώρες ενδιαφέρονται επίσης για την αγορά τέτοιων εκτάσεων, επειδή επιθυμούν να διασφαλίσουν καλλιέργειες για παραγωγή βιοκαυσίμων.
Και φυσικά οι συναλλαγές αυτές δεν χαρακτηρίζονται από τη διαφάνεια. Σύμφωνα με καταγγελίες, όλες αυτές οι αγορές, οι διακανονισμοί και οι μπίζνες γίνονται συνήθως από τις ελίτ των φτωχών χωρών ερήμην των λαών, με μοναδικό γνώμονα το προσωπικό κέρδος ή τα πολιτικά και οικονομικά οφέλη συγκεκριμένης ομάδας του πληθυσμού. Έτσι, εκτοπίζονται, για παράδειγμα, οι αγρότες που διαθέτουν μικρό κλήρο, διαλύονται ολόκληρα χωριά και αλλάζουν τη διατροφή τους εκατομμύρια άνθρωποι.
Μάλιστα οι "μπίζνες" αυτές έχουν προκαλέσει κοινωνικές συγκρούσεις. Το 2009, στη Μαδαγασκάρη, ο πληθυσμός ανέτρεψε την κυβέρνηση της χώρας, διότι σχεδίαζε μπίζνες με την Κίνα για αγορά μεγάλων εκτάσεων γης.
Οι κυβερνήσεις της αφρικανικής ηπείρου έχουν ήδη παραχωρήσει, κάτω από πολύ αδιαφανείς συνθήκες, εκατομμύρια εκτάρια καλλιεργήσιμης γης. Με πρωτοβουλία πολυεθνικών εταιρειών διατροφής και ορισμένων κρατών, κυρίως της Μέσης Ανατολής και της Ασίας, μελετώνται διάφορα σχέδια, τα οποία, εάν τελικά υλοποιηθούν, θα βάλουν σε κίνδυνο τις κοινωνίες, τις φυσικές ισορροπίες και τη γεωργία της περιοχής.
Το Διεθνές Ινστιτούτο Έρευνας για τις Διατροφικές Πολιτικές (IFPRI) της Ουάσιγκτον εκτιμά ότι, τα τελευταία χρόνια, 20 εκατομμύρια εκτάρια γης σε τουλάχιστον τριάντα χώρες και κυρίως στην Αφρική, πωλήθηκαν ή ενοικιάστηκαν για περιόδους από τριάντα έως εκατό χρόνια. Η μη κυβερνητική οργάνωση Grain, που προσπαθεί να κάνει απογραφή των σχετικών συναλλαγών, υπογραμμίζει ότι συνήθως οι διαδικασίες ολοκληρώνονται τόσο γρήγορα και με τέτοια αδιαφάνεια ώστε είναι δύσκολο να γίνει ακριβής υπολογισμός.
Οι χρηματοοικονομικοί οργανισμοί και οι μεγάλοι βιομηχανικοί όμιλοι ενδιαφέρονται κυρίως για την παραγωγή βιοκαυσίμων από διατροφικά προϊόντα (ζαχαροκάλαμο, φοινικέλαιο, μανιόκα, καλαμπόκι) ή από τη ζατρόφα, σπάνιο θαμνώδες φυτό που θεωρείται από ορισμένους ο «πράσινος χρυσός», καθώς παράγει ένα έλαιο με ιδιότητες παρεμφερείς με εκείνες του ντίζελ. Ταυτόχρονα, επιδιώκοντας τη διατροφική τους ασφάλεια, τα πλούσια κράτη του Κόλπου στη Μέση Ανατολή, καθώς και αρκετές ασιατικές χώρες που έχουν έλλειψη καλλιεργήσιμων εδαφών, βρίσκονται ανάμεσα στους πρώτους πελάτες της συγκεκριμένης «αγοράς».
Πολλά είναι τα παραδείγματα του μαζικού ξεπουλήματος που εκτυλίσσεται αυτή τη στιγμή στην Αφρική. Ανάλογες κινήσεις όμως έχουν γίνει τα προηγούμενα χρόνια και στη Νότια Αμερική. Ο Νότος της Αργεντινής έχει μπει τα τελευταία χρόνια στο στόχαστρο κτηματομεσιτών, κερδοσκόπων και εκατομμυριούχων από όλο τον κόσμο. Γα παράδειγμα, η ιταλική εταιρεία ρούχων Benetton κατέχει περίπου 900.000 εκτάρια, ενώ ο Βρετανός δισεκατομμυριούχος επενδυτής Τσαρλς Λιούις έχει αγοράσει ολόκληρη λίμνη στις Άνδεις. Αυτά και άλλα αντίστοιχα παραδείγματα έχουν οδηγήσει τις τιμές στα ύψη κάνοντας τη γη απλησίαστη στους απλούς αγρότες της περιοχής.
Το 2012 κινεζικές επιχειρήσεις επιδίωξαν να μισθώσουν μεγάλες εκτάσεις γης στην Αργεντινή με στόχο την εντατική καλλιέργεια σόγιας, με αποτέλεσμα οι ντόπιοι να αντιδράσουν στην πώληση της γης τους σε ξένους επενδυτές.
ΠΗΓΗ ΑΥΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου